De tuin van Berlage

Reconstructie van de tuin van het Berlagehuis

In opdracht van Stichting Berlagehuis Usquert heeft Martin Knol, tuinontwerper gespecialiseerd in het reconstrueren van historische tuinen, een ontwerpplan gemaakt waarmee de tuin van het Berlagehuis in oorspronkelijke staat teruggebracht kan worden. 

Al tijdens de Open Monumentendagen van 2012 is dit reconstructieplan in het Berlagehuis door Martin Knol zelf gepresenteerd. In een visuele weergave is de huidige met de beoogde situatie vergeleken en werd het renovatieplan, gebaseerd op het oorspronkelijke tuinontwerp van Berlage zelf, getoond. Ook het beplantingsplan op basis van de originele ‘plantlijst’ en een kaart met de technische details betreffende o.a . drainage, bestrating en heraanleg van het schelpenpad waren te zien.

 

De oorspronkelijke tuin

De tuinreconstructie wordt niet alleen door Stichting Berlagehuis Usquert maar ook door de huidige gebruiker, Erfgoedpartners, en uiteraard ook door eigenaar Vereniging Hendrick de Keyser van groot belang geacht om verschillende redenen. 

Berlage maakte zgn. Gesamtkunstwerken, dat had hij geleerd in Zürich bij architect Semper. Dit betekent dat hij niet alleen het gebouw, maar ook het interieur, het meubilair en soms zelfs de serviezen ontwierp. Ook de tuin maakte deel uit van het geheel. Wanneer men de vormgeving bekijkt van gebouw en tuin, dan leest men de vormentaal van Berlage. 

Gebouw en tuin gaven ook de geschiedenis van Usquert rond 1930 weer. De verhoudingen in het openbaar bestuur, het feit dat de S.D.A.P. aan de macht was destijds, werden door de rode rozen weergegeven.

De villa’s naast het Berlagehuis, De Greede (van de familie Westerhuis) en het huis van de familie D.K. Welt, vader van burgemeester T.E. Welt, hadden slingertuinen. Dat was in die periode een statussymbool, een afgeleide van de Engelse Landschapsarchitectuur. Slingertuinen zijn romantische tuinen die de natuur nabootsen of zelfs verbeteren. In veel van deze tuinen staat ook een exotische boom, om te laten zien dat de boer bereisd was.

Berlage zette zich hiertegen af, zijn gebouwen en tuinen zijn juist toonbeelden van rationalisme, met Amerikaanse invloeden (Frank Lloyd Wright). Vanaf het einde van de 19e eeuw was het Rationalisme een belangrijke architectuurstroming.